نقد پاریس تگزاس .ویم وندرس
پاریس تگزاس حدیث زندگی مردی تنها است .
که گذشته را پشت سر گذاشته اما نتوانسته آن را فراموش کند .
مرد در ابتدای فیلم در صحرا سرگردان است .
هدفی ندارد .
تنها است تا این که از هوش می-رود. دکتر در جیبش آدرس برادرش را پیدا می-کند .
پسر این مرد چهار سالی است که نزد برادرش زندگی می کند و همسرش او را ترک کرده است .
مرد قهرمان فیلم کم کم و با توجه به فیلم های خانوادگی که همراه پسرش می-بینند ،سعی می کند با پسرک ارتباط بقرار کند . همسرمرد اکنون کارش این است ؛
که از اندامش کار بکشد و ترتیب خوشگذرانی مردها را فراهم سازد .
مرد قهرمان ما همسرش را پیدا می کند .
در یک سکانس درخشان 7 دقیقه ا ی که دوربین وندرس از جایش تکان نمی خورد و به قول معروف
پلک هم نمی زند مرد قهرمان قصه با زنش درد دل می کند و گناه از هم پاشیدن زندگی شان را می پذیرد
سرانجام او پسرش را برای مادرش جا می گذارد و خودش بار دیگر به تنهایی سفرش را ادامه می دهد
هری دین استنتن انتخاب بسیا مناسبی برای بازی در نقش تراویس است .
مردی با چهره ای تکیده و خسته
وندرس در ابتدا هیچ چیزی از داستانش را لو نمی دهد .
«به این می گویند تأخیر در روایت»
کارگردان سعی می کند تماشاگر باشد و بس .در این لحظات از تخیل خودش بهره می گیرد .و در ذهنش داستان را تکمیل می کند .
هری دین استنتن بعد ها در فیلم دیوید لینچ «داستان سر راست » هم بازی کرد . فیلم روایت تنهایی آدم ها در دنیای معاصر است .
تروایس بیکل تنها است . او تنهایی را انتخاب نکرده شاید این تنهایی است که او را انتخاب کرده است .
مردانی که تن و بدن ناستاسیا کینسکی رو می بینن؟
به هر حال فیلم به رابطه زن و مرد می پردازد . به گمانم وندرس دارد می گوید :
مرد ها و زن ها هیچ وقت در یک زندگی دوتایی با هم موفق نخواهند شد .
زن چیز دیگری از زندگی می خواست و الان زندگی اش این شده
مرد هم چیز دیگری از زنش می خواست .
اما سرنوشتش آوارگی و کوه و بیابان است . شاید فیلم دارد می گوید :
مرد و زنش هیچ وقت به هم نمی رسند.
سفر تاویس برایش یک چیز به ارمغان آورده و آن هم گونه ای به خویشتن رسیدن است .
درواقع تراویس و همسرش هر دو می فهمند که آن چه در این میان ذبح شده عشق میان این دو است
دیگر عشقی وجود ندارد .
ما دلمان می خواهد پس از چهار سال اکنون دیگر تراویس و همسرش دستکم به خاطر بچه هم که شده
با هم کنار بیایند .
اما این طور نمی شود حقیقت تلخ تر از مصلحت است . و برنده تر از هر تیغی ست .
پاریس-تگزاس روایت مردی است به نام تراویس که سر به کوه و بیابان گذاشته است و چهار سال را در دامن طبیعت گذرانده است تا این که برادرش والت او را پیدا کرده و به آغوش خانواده برمیگرداند.پس از آن تراویس با پسربچه اش هانتر دیدار میکند که تحت سرپرستی والت است و تراویس تصمیم میگیرد او را به مادرش جین که از او جدا شده است برگرداند.
فیلمی جاده ای، با موسیقی گیتار و به سبک سنتی امریکا (فالک میوزیک) نماهایی باز و شخصیت هایی که هیج کدام استرسی در دل شما ایجاد نمی کنند. همگی را بعد از مدتی دوست خواهید داشت.
فیلمساز هیچ گونه عجله ای برای پیشبرد داستان از خود نشان نمی دهد و بیش از انکه به دنبال پیشبرد داستان باشد، به دنبال این است که ما از داستان لذت ببریم.
البته این روند کند می تواند برای بسیاری ناراحت کننده باشد.
فیلم ساز بسیار انسان زیرک و ریزبینی ست و او پیش از کارگردان بودن عکاس چیره دستی است .
اجرای غالب صحنه های فیلم قابل اشاره اند و به یاد ماندنی. مثل صحنه ای که هانتر از دور تراویس را به دوستش معرفی میکند و تلاش میکند با سادگی کودکانه اش پیچیدگی موقعیت را شرح دهد. یا سکانس بازگشت تراویس و هانتر از مدرسه به خانه، هر کدام در یک سوی خیابان، که نقشی اساسی در شکل گیری صمیمیت پدر و پسر دارد. و یا فیلم کوتاه سوپر هشت که در زنده شدن گذشته در ذهن تراویس نقشی اساسی دارد و سکوت حاکم بر خانه پس از اتمام فیلم و ... و در نهایت دیدار دوم تراویس با جین در آن فضای عجیب؛ گویا کل فیلم بهانه ای بوده برای رسیدن به این سکانس. سکانسی که کل گذشته در یک دیالوگ طولانی تراویس بر زبان میآید. حالا تازه در انتهای اثر است که درام اصلی داستان شکل میگیرد
سفرِ تراویس گونه ای تزکیه است هر چند که رهایی مطلق نیست؛
طعنه آمیز است که این تزکیه درون اتاقکی انجام می شود بیشتر مخصوص مردان چشم چران، نظامی مرد سالار .
و شاید از این روست که تراویس را توان ماندن نیست تا دوباره خانواده را برپا سازد.
پاریس تگزاس داستان عشق دیوانه وار تراویس است به جین؛ عشقی که دست آخر تراویس را وامیدارد از شدت حسادت و وحشت از دست دادن زن، او را چون کالایی باارزش محبوس کند و در نهایت به زنجیر کشد.
نویسنده ، ابوذر مسائلی
۹۳/۱۱/۴
- ۹۴/۰۲/۲۳
